Σουσάμι
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Mια φορά και ένα καιρό, στα βάθη της Ανατολής, ο Αλή Μπαμπά, μπροστά σε μια ερμητικά κλεισμένη σπηλιά φώναξε: “ΣΟΥΣΑΜΙ ΑΝΟΙΞΕ” και, όπως ο καρπός του σησαμιού ανοίγει για να χυθεί ο σπόρος σα χρυσάφι, έτσι και η σπηλιά άνοιξε και τα πλούτη του κόσμου φανερώθηκαν μπροστά του.
Οι θησαυροί αυτοί, σύμβολα των ευεργετικών ιδιοτήτων του σησαμιού για την υγεία του ανθρώπου, φυλάχτηκαν στην παράδοση όλων των αρχαίων πολιτισμών. Οι Ινδοί θεωρούν το σησάμι τον “βασιλιά των σπόρων”. Οι θεοί των Ασσυρίων πίνουν κρασί από σησάμι πριν ορμήσουν στη μάχη, ενώ οι κοινοί θνητοί το θεωρούν ισάξιο του ασημιού στις συναλλαγές τους. Κινέζοι και Ιάπωνες το χρησιμοποιούν σε γιατροσόφια, ενώ το σησαμέλαιο θεωρείται το ιδανικό λάδι στη μαγειρική τους. O Ιπποκράτης και ο Γαληνός το χρησιμοποιούν για φάρμακο, ενώ στους γάμους στην αρχαία Ελλάδα προσφέρουν μίγμα ταχινιού και μελιού, ένα είδος χαλβά.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει το σησαμι και τα προϊόντα του μοναδικά, ώστε όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί να τα υμνούν; Γιατί το ταχίνι , που είναι αλεσμένο σησάμι, θεωρείται από τους Έλληνες παραδοσιακή υγιεινή τροφή; Γιατί ο χαλβάς αποτελεί ιδανική τροφή κατά την περίοδο των νηστειών, όταν ο οργανισμός του ανθρώπου αποτοξινώνεται και απαιτεί αγνές τροφές, υψηλής ενέργειας και μεγάλης διατροφικής αξίας; Γιατι το σησαμέλαιο αποτελεί μία από τις πλουσιότερες σε αντιοοξειδωτικές ουσίες διατροφικές πηγές;
Τα παραπάνω ερωτήματα έρχεται να απαντήσει η επιστήμη των τροφίμων. Τόσο το σησάμι, όσο και τα προϊόντα του είναι τρόφιμα υψηλής πρωτεϊνικής αξίας, ιδιαίτερα πλούσια σε ορισμένα αμινοξέα στα οποία άλλες φυτικές τροφές υστερούν. Συνδυασμός οσπρίων με ταχίνι αυξάνει την αξία της συνολικής πρωτείνης. Το λάδι του σησαμιού είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης. Ταυτόχρονα, το σησάμι είναι πλούσιο σε ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σελήνιο, στοιχεία απαραίτητα για την καλή υγεία του ανθρώπινου οργανισμού.
Η στροφή των καταναλωτών προς τα φυσικά, παραδοσιακά προϊόντα τα τελευταία χρόνια, οδήγησε τους επιστήμονες σε περαιτέρω έρευνα και ανακάλυψη πολλών νέων ιδιοτήτων του σησαμιού και κατ’ επέκταση του ταχινιού, του χαλβά και του σησαμέλαιου. Αν και το γεγονός ότι το λάδι του σησαμιού δεν ταγγίζει και είναι ανώτερο από άλλα έλαια είναι γνωστό από αρχαίους χρόνους, μόλις πρόσφατα ανακαλύφθηκε μια σειρά ουσιών (λιγνάνες), οι οποίες έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες παρόμοιες με αυτές της βιταμίνης Ε.
Ταχίνι αποτελεί τον τέλειο τρόπο λήψης όλων των θρεπτικών συστατικών του σησαμιού, γι΄αυτό και συμβάλλει στην καλή λειτουργία του οργανισμού. Ο μοναδικός συνδυασμός πρωτεϊνών, αμινοξέων, βιταμινών και ιχνοστοιχείων, παρέχει στον οργανισμό δύναμη και ενέργεια. Αποτρέπει τη συσσώρευση χοληστερίνης, συμβάλλει στην μετατροπή των λιπών σε ενέργεια, εξασφαλίζει την καλή λειτουργία του ήπατος, του νευρικού και του πεπτικού συστήματος.
Ο χαλβάς αποτελεί παραδοσιακή τροφή των Ελλήνων και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η δημοτικότητα του απλώνεται στην Ανατολική Ευρώπη και Ρωσία και σε μικρότερο βαθμό στην υπόλοιπη Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Ο χαλβάς καταναλώνεται στις χώρες αυτές ως τροφή ή επιδόρπιο, με κανέλα ή λεμόνι.
Χρησιμοποιείται επίσης ως κολατσιό (snack) για παιδιά με τη μορφή σάντουιτς. Ο χαλβάς παρασκευάζεται από ταχίνι (60 %) και μίγμα σακχάρων. Συνεπώς εμπεριέχονται σ’ αυτόν κατά αντίστοιχο ποσοστό (60%), τα συστατικά του ταχινιού. Ο χαλβάς είναι μια καλή πηγή ανόργανων στοιχείων. Σε σύγκριση με τις συνιστώμενες ποσότητες (RDA), 100 γραμμάρια χαλβά καλύπτουν περίπου 58% των ημερήσιων διατροφικών αναγκών ενήλικου άνδρα σε Fe, 55% σε Mg, 48% σε P, 36% σε Cu, 32% σε Zn, ι8% σε Mn και 5% σε Ca. Η σύνθεση των λιπαρών οξέων στο χαλβά είναι παρόμοια με αυτή του ταχινιού. Τα θειούχα αμινοξέα (κυστίνη και μεθειονίνη), καθώς και η τρυπτοφάνη, που συνήθως βρίσκονται σε μικρές αναλογίες σε άλλες φυτικής προέλευσης πρωτείνες, στο χαλβά βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες. Πειράματα έχουν αποδείξει ότι η πρωτείνη του χαλβά, όχι μόνο περιέχει (με εξαίρεση τη λυσίνη) τα απαραίτητα αμινοξέα σε ποσότητα και ισορροπία επιθυμητή για τη διατροφή, αλλά είναι και ιδιαίτερα εύπεπτη.
Το σουσάμι και τα προϊόντα του (χαλβάς, ταχίνι, σησαμέλαιο) περιέχουν συστατικά που μειώνουν τη χοληστερόλη και την πίεση του … αίματος.
Στο σουσάμι υπάρχει ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό σύστημα, αποτελούμενο κυρίως από τρεις ουσίες, τη σεσαμίνη και τη σεσαμινόλη και τη βιταμίνη Ε (με μορφή γ-τοκοφερόλης). Οι ουσίες αυτές παρουσιάζουν ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση, εμποδίζοντας την οξείδωση των λιπαρών οξέων στον οργανισμό. Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει εντυπωσιακή συμβολή αυτών των συστατικών του σησαμιού στη δέσμευση ισχυρότατων ελεύθερων ριζών και την εξουδετέρωσή τους. Μία εξίσου σημαντική δράση του σησαμιού, που δεν έχει μελετηθεί αρκετά, είναι η προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και πιο συγκεκριμένα η ευεργετική του επίδραση στο ενδοθήλιο. Το ενδοθήλιο είναι ο μεγαλύτερος αδένας μας και καλύπτει εσωτερικά όλα τα αγγεία. Σήμερα, βάσει πλήθους επιστημονικών ερευνών, έχει βρεθεί ότι το ενδοθήλιο έχει ενεργό ρόλο στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και εμπλέκεται σε διάφορες λειτουργίες του, όπως στη συστολή ή στη χαλάρωση των αγγείων, στη φλεγμονή, στην εξέλιξη την αθηρωματικής διαδικασίας κ.α. Τα ενδοθηλιακά κύτταρα ανιχνεύουν διάφορα φυσικά ή χημικά ερεθίσματα, που διεγείρουν το αγγείο, και ως απάντηση σε αυτά, τροποποιούν το σχήμα του αγγείου ή απελευθερώνουν απαραίτητα προϊόντα για τη διατήρηση της ισορροπίας του αγγείου. Μάλιστα, έχουν την ικανότητα, να παράγουν μια μεγάλη ποικιλία μορίων, που είτε χαλαρώνουν το αγγείο, προκαλώντας διαστολή στα τοιχώματά του, είτε συσπούν το αγγείο, προκαλώντας συστολή στα τοιχώματά του. Η φυσιολογική και επιθυμητή αντίδραση του αγγείου είναι η χαλάρωση, καθώς έτσι το αίμα διέρχεται ευκολότερα, γρηγορότερα και χωρίς πίεση. Κάποια από τα ερεθίσματα που δέχονται τα ενδοθηλιακά κύτταρα και επηρεάζουν τη λειτουργία τους είναι η κατανάλωση κάποιων τροφίμων, κάποιων θρεπτικών συστατικών, κάποιων φαρμάκων, το αλκοόλ, το κάπνισμα και η άσκηση. Ο καπνός, για παράδειγμα, επιδρά αρνητικά στη λειτουργία του ενδοθηλίου, προκαλώντας αγγειοσύσπαση και σκληραίνοντας τα τοιχώματα των αγγείων, γεγονός που δυσκολεύει τη διέλευση του αίματος. Αντίθετα, η κατανάλωση κόκκινου κρασιού έχει ευεργετική δράση στην ενδοθηλιακή λειτουργία.
Τελικά, προέκυψε ότι η κατανάλωση 35 ml σησαμέλαιου από υπερτασικούς άρρενες ασθενείς οδηγεί σε βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας τους, αμέσως μετά το γεύμα. Αντίθετα, η κατανάλωση κάποιου άλλου ελαίου, όπως του ελαιολάδου ή του ηλιέλαιου δε βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία, αμέσως μετά το γεύμα.Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς πλέον η ενδοθηλιακή λειτουργία θεωρείται ο καθρέφτης της έναρξης και εξέλιξης της αθηρωματικής διαδικασίας. Αναμένουμε, λοιπόν, να διερευνηθεί περαιτέρω η δράση των συστατικών του σουσαμιού και του ελαίου του στην ενδοθηλιακή λειτουργία και στο καρδιααγγειακό σύστημα γενικότερα.
Το σησάμι βρέθηκε να έχει ανασταλτική επίδραση στη γήρανση σε ποντίκια. Ποντίκια εσπευσμένης γήρανσης, στη δίαιτα των οποίων έγινε προσθήκη 20% σκόνης σησαμιού, παρουσίασαν επιβράδυνση και αναστολή της γήρανσης, ιδιαίτερα σε σχέση με ορισμένους δείκτες, όπως οι περιοφθαλμικές κακώσεις, η γυαλάδα του τριχωτού και η τραχύτητα του δέρματος. Στα ποντίκια στα οποία χορηγήθηκε κανονική δίαιτα, οι παραπάνω δείκτες γήρανσης αυξήθηκαν από το 20 μήνα, ενώ αντίθετα, στα ποντίκια που χορηγήθηκε σησάμι, η γήρανση επιβραδύνθηκε και αναστάλθηκε. Η βιταμίνη Ε αναγνωρίζεται ως συστατικό των τροφίμων με αντιγηραντική δράση.
ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΗΣΑΜΙΟΥ
Τα υπεροξείδια του αζώτου, που είναι ισχυρά μεταλλαξιογόνα και σχηματίζονται από ελεύθερες ρίζες μονοξειδίου του αζώτου είναι ένας από τους πιο σημαντικούς συντελεστές στην πρόκληση καρκίνου και άλλων εκφυλιστικών ασθενειών. Πιστεύεται, ότι η γ – τοκοφερόλη στην οποία το σησάμι είναι πλούσιο, ενεργεί in vitro σαν μια παγίδα οξειδίων του αζώτου και άλλων ηλεκτρονιόφιλων μεταλλαξιογόνων, ως αποτέλεσμα της χημικής δομής της.
Όπως τονίστηκε παρά πάνω, οι λιγνάνες τουσησαμιού ενισχύουν τη δράση της βιταμίνης Ε. Ως εκ τούτου, το σησάμι και τα προϊόντα του θεωρούνται τροφές που μπορούν να προστατεύουν από τον καρκίνο.
Μία από τις λιγνάνες, η σεσαμίνη, μελετήθηκε ως προς την προστατευτική της δράση κατά του καρκίνου του μαστού σε ποντίκια και βρέθηκε ότι, σε διατροφικό επίπεδο 0,2% μειώνει σημαντικά, τόσο το συνολικό αριθμό, όσο και τη μέση εκδήλωση του καρκίνου αυτού.
ΥΠΟΧΟΛΗΣΤΕΡΗΝΑΙΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΗΣΑΜΙΟΥ
ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
Το σησάμι και τα προϊόντα του έχουν την ικανότητα να μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Η ικανότητα αυτή οφείλεται στην παράλληλη δράση τριών μηχανισμών: την επίδραση των λιπαρών οξέων, τη δράση της βιταμίνης Ε (τοκοφερόλες) και τη δράση της σεσαμίνης.
Η σύνθεση των λιπαρών οξέων του σησαμιού χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ακόρεστων λιπαρών οξέων. Πειράματα σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι η αύξηση των λιπαρών αυτών οξέων στη διατροφή, μειώνει την χοληστερόλη στο αίμα και κατά συνέπεια προστατεύει από τη στεφανιαία νόσο. Πιο συγκεκριμένα, αύξηση στην πρόσληψη ακόρεστων λιπαρών οξέων κατά 1% (με ανάλογη μείωση των κορεσμένων) μειώνει τη χοληστερόλη στο αίμα κατά 2% και την πιθανότητα θανάτου από στεφανιαία νόσο κατά 5%.
Αν και μέχρι πρόσφατα η χοληστερόλη θεωρείτο υπεύθυνη για την αρτηριοσκλήρυνση, σύγχρονες μελέτες έχουν αποδείξει, ότι δεν είναι η χοληστερόλη αυτή καθ’ αυτή υπεύθυνη για την ασθένεια, αλλά η οξειδωμένη LDL και τα προϊόντα της. Η βιταμίνη Ε, ως αντιοξειδωτική προστατεύει την LDL από οξείδωση και κατά συνέπεια τον ανθρώπινο οργανισμό από αρτηριοσκλήρυνση.
Αποτελέσματα πολλαπλών ερευνών, φανερώνουν μια μοναδική λειτουργία της σεσαμίνης στη δυναμική της χοληστερόλης, καθώς δεν υπάρχει άλλη ουσία που ταυτόχρονα να σταματά, τόσο την απορρόφηση, όσο και τη σύνθεση της χοληστερόλης. Αυτό σημαίνει, ότι η σεσαμίνη μπορεί να εξυπηρετήσει ως ένας επαρκής φυσικός υποχοληστερηναιμικός παράγοντας.
ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΗΣΑΜΙΟΥ
Αν και δεν υπάρχουν ακόμη δεδομένα που να αποδεικνύουν τις αντιυπερτασικές ιδιότητες του σησαμιού, θεωρείται πιθανό η κατανάλωση σησαμιού και των προϊόντων του να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, λόγω της πινορεξινόλης μια από της κύριες αντιοξειδωτικές ουσίες του σησαμιού, η οποία έχει αποδεδειγμένη αντιυπερτασική δράση.
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΕΣΑΜΙΝΗΣ ΣΤΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ
Η σεσαμίνη βρέθηκε ότι βελτιώνει τη δράση ενός αριθμού ενζύμων του ήπατος. Τα ένζυμα αυτά σχετίζονται με την ικανότητα του ήπατος να διασπά τοξικές ουσίες του αίματος. Χορήγηση σεσαμίνης και α – τοκοφερόλης μειώνει σημαντικά την αιθανόλη στο αίμα. Στην Ιαπωνία κυκλοφορούν στο εμπόριο παρασκευάσματα που περιέχουν τις παραπάνω δύο ουσίες και προορίζονται για χρήση μετά από κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Το γεγονός αυτό επαληθεύει την ελληνική παράδοση της κατανάλωσης χαλβά μετά από οινοποσία.
ANTIOΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΗΣΑΜΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΥ ΤΟΥ
Τα εδώδιμα λίπη και έλαια και οι λιπαρές τροφές γενικά, οξειδώνονται κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης τους, με συνέπεια να παράγονται χημικές ενώσεις που προκαλούν τάγγισμα και αλλοιώνουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφών αυτών.
Μια από τις σημαντικότερες ιδιότητες του σησαμελαίου είναι η υψηλή σταθερότητα του ως προς την οξείδωση, ιδιότητα γνωστή από τα αρχαία ακόμη χρόνια. Πρώτος ο Grettie, πρόσθεσε μικρές ποσότητες υδρογονωμένου σησαμελαίου ως αντιοξειδωτικό σε λαρδί και άλλα λίπη. Αργότερα ο Fiero ανακάλυψε ότι το υδρογονωμένο σησαμέλαιο είναι πολύ πιο ανθεκτικό στην οξείδωση σε σύγκριση με άλλα υδρογονωμένα φυτικά έλαια.
Το σησαμέλαιο, κατά την αποθήκευση του, δεν ταγγίζει όπως άλλα έλαια, και κατά τη θέρμανση του δεν αυξάνει το ιξώδες του (φαινόμενο που παρατηρείται στα άλλα έλαια, λόγω αντιδράσεων πολυμερισμού), δεν “καπνίζει” και δεν δημιουργούνται δυσάρεστες οσμές.
Η προσπάθεια να αποσαφηνιστεί η σταθερότητα του σησαμιού, καθώς και οι φαρμακευτικές του ιδιότητες, οδήγησε στην ταυτοποίηση φαρμακολογικά ενεργών ουσιών όπως οι λιγνάνες και ιδιαίτερα της σεσαμίνης και της σεσαμολίνης. Πρόσφατη όμως έρευνα έχει δείξει ότι η χημική βάση της αντιοξειδωτικής υπεροχής του καβουρντισμένου σησαμελαίου είναι αποτέλεσμα του ισχυρού αντιοξειδωτικού του συστατικού, σεσαμόλη. Η σεσαμόλη σχηματίζεται από την αποσύνθεση της σεσαμολίνης κατά το φρυγάνισμα, γεγονός που εξηγεί και την υπεροχή του ελαίου από φρυγανισμένο σησάμι έναντι ελαίου που δεν προέρχεται από φρυγάνισμα των σπόρων.
Σε μια μελέτη, τέσσερις νέες αντιοξειδωτικές ουσίες, εκτός της γ – τοκοφερόλης και σεσαμόλης, βρέθηκαν να είναι παρούσες στο σησαμέλαιο. Οι ουσίες αυτές ταυτοποιήθηκαν ως:
Α) φερουλικό οξύ
Β) μια ουσία όμοια με το άγλυκο απλού οξειδίου (simpleoxide)
Γ) μια λιγνάνη ανάλογη της σεσαμολίνης,
Δ) μια λιγνάνη ανάλογη της σεσαμίνης
Η αντιοξειδωτική δράση τόσο της σεσαμολινόλης όσο και της σεσαμινόλης είναι ισχυρότερη σε σύγκριση με τις άλλες δύο φαινολικές ουσίες και μάλιστα ισχυρότερη από αυτή της βιταμίνης Ε in vitro.
Mεγάλο ενδιαφέρον έχει αποδοθεί στην καταστροφή των μεμβρανών, των νουκλεϊκών οξέων και των πρωτεϊνών από ενεργά είδη οξυγόνου που παράγονται κατά την αναγωγή του μοριακού οξυγόνου, καθώς και την υπεροξείδωση των λιπών. Οι βιταμίνες Ε, C και Α είναι γνωστές για την ικανότητα τους. να δεσμεύουν το ενεργό οξυγόνο.
Η αντιοξειδωτική δράση της σεσαμινόλης, της σεσαμόλης και άλλων αντιοξειδωτικών μελετήθηκε σε διάφορα συστήματα – πρότυπα υπεροξείδωσης in vivo και βρέθηκε ότι οι φαινολικές λιγνάνες του σησαμιού έχουν ανασταλτική δράση κατά της υπεροξείδωσης των λιπών, ίση ή και ισχυρότερη από αυτήν της α – τοκοφερόλης (βιταμίνη Ε).
Πολύ πρόσφατες μελέτες έχουν φέρει στο φως ενδείξεις ότι η γ – τοκοφερόλη, η οποία βρίσκεται κατά κύριο λόγο στο σησάμι, μπορεί να είναι το ίδιο σημαντική όπως και η α – τοκοφερόλη στην πρόληψη εκφυλιστικών ασθενειών. Η γ – τοκοφερόλη προσφέρει πολύτιμη προστασία κατά των οξειδίων του αζώτου, μιας μεγάλης κατηγορίας ουσιών που η α – τοκοφερόλη αγνοεί. Αυτές οι νέες ανακαλύψεις έχουν μεγάλη σημασία, καθόσον η βιταμίνη Ε, που πωλείται σε συμπληρώματα διατροφής περιέχει κατά κύριο λόγο α – τοκοφερόλη.
Το σησάμι έχει σπουδαία βιταμινική δράση (ως προς την Ε) ως αποτέλεσμα της συνεργατικής δράσης των λιγνανών του και της γ – τοκοφερόλης.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη Ε ελέγχει την προσκόλληση και συγκέντρωση αθηρωματικών πλακών (platelets) στις αρτηρίες, οι οποίες συντελούν στη θρόμβωση και την ανάπτυξη αρτηριοσκλήρυνσης και κατά συνέπεια εμφράγματος και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ένας μηχανισμός μέσω του οποίου η βιταμίνη Ε μπορεί να προστατεύει από καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η προστασία της LDL (Low Density Lipoprotein) από οξείδωση. Η οξειδωμένη LDL είναι η απαρχή του τραυματισμού των αρτηριών, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε αρτηριοσκλήρυνση. Αρκετά πειραματικά και επιδημιολογικά δεδομένα συνιστούν ότι η βιταμίνη Ε μπορεί να παίζει ρόλο στη μείωση του κινδύνου του καρκίνου. Η βιταμίνη Ε εμποδίζει τη μετάλλαξη των κυττάρων, κυρίως μέσω της αντιοξειδωτικής της δράσης, εξαλείφοντας τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και καταστέλλοντας την καταστροφή του DNA. Υπάρχουν ενδείξεις από μελέτες σε ζώα για ανασταλτική δράση της βιταμίνης Ε στη δημιουργία και ανάπτυξη όγκων. Επιπλέον, αμερικανοί ερευνητές έδειξαν ότι η γ – τοκοφερόλη μπλοκάρει το σχηματισμό καρκινικών κυττάρων σε υψηλές συγκεντρώσεις και είναι πιο αποτελεσματική από την α – τοκοφερόλη.
Μελέτες σε ζώα και ανθρώπους έδειξαν ότι η βιταμίνη Ε είναι απαραίτητη για την ορθή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα ανοσοκύτταρα είναι εξαιρετικά ευπαθή στις ελεύθερες ρίζες, των οποίων η δράση παρεμποδίζεται από τη βιταμίνη Ε. Η βιταμίνη Ε μπορεί ακόμη να επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας τη δραστηριότητα των φυσικών κυττάρων – φονιάδων (killer cells). Έλλειψη της βιταμίνης Ε σχετίζεται με μείωση της αποτελεσματικότητας του ανοσοποιητικού συστήματος, γήρανση και ως επακόλουθο την ανάπτυξη μολυσματικών ασθενειών.
Ενδείξεις υπάρχουν ακόμη, ότι η βιταμίνη Ε βοηθά στην πρόληψη του καταρράκτη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πρόκληση του καταρράκτη οφείλεται, εν μέρει τουλάχιστον, στην αποικοδόμηση των πρωτεϊνών του φακού από ελεύθερες ρίζες και άλλα ασταθή μόρια. Η υψηλή περιεκτικότητα του αίματος οε βιταμίνη Ε βρέθηκε να σχετίζεται με μειωμένη εμφάνιση της πάθησης αυτής των ματιών.
Υπεύθυνες και για τον διαβήτη τύπου -2 (μη εξαρτώμενος από την ινσουλίνη), είναι πάλι οι ελεύθερες ρίζες. Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι η οξείδωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το μεταβολισμό των σακχάρων ή να προκαλέσει βλάβες στο πάγκρεας, τη μοναδική πηγή ινσουλίνης του σώματος. Μια φινλανδική έρευνα που περιλάμβανε 944 άνδρες έδωσε τις πρώτες επιδημιολογικές ενδείξεις, ότι η βιταμίνη Ε μειώνει τον κίνδυνο αυτού του τύπου διαβήτη, αφού οι άνδρες με χαμηλά ποσοστά βιταμίνης Ε στο αίμα παρουσίασαν τετραπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας.
Ο κατάλογος με τις ωφέλιμες δράσεις της βιταμίνης Ε (α – τοκοφερόλης) είναι τόσο μακρύς που φαίνεται ότι η βιταμίνη αυτή αποτελεί θαυματουργό φάρμακο. Ορισμένοι ερευνητές αναφέρουν, ότι τα πρόσθετα βιταμίνης Ε μπορούν να εμποδίσουν ή να επιβραδύνουν, μεταξύ άλλων, την ασθένεια Alzheimer, την ασθένεια Parkinson, να βελτιώσουν τις αθλητικές επιδόσεις και να αυξήσουν την μακροζωία. Τέλος, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι δεκάδες μονάδες βιταμίνης Ε από τροφές, προσδίδουν το ίδιο όφελος όσο εκατοντάδες μονάδες βιταμίνης Ε από χάπια.
