Τι είναι η αζωοσπερμία!
Συγγραφέας Αθανάσιος Ζαχαρίου Γράφτηκε στις ,
Μερικοί άντρες θα ανακαλύψουν με μεγάλη τους έκπληξη ότι έχουν μηδενικό αριθμό σπερματοζωαρίων. Αυτό ονομάζεται αζωοσπερμία και συχνά προκαλεί στους ασθενείς μας απορία αφού έχουν φυσιολογική επιθυμία, μπορούν να εκσπερματώνουν φυσιολογικά και το σπέρμα τους φαίνεται φυσιολογικό.
Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να ζητηθεί από το εργαστήριο να φυγοκεντρήσει το δείγμα και να ελέγξει για την ύπαρξη πρόδρομων μορφών σπερματοζωαρίων. Μερικοί άντρες θα έχουν πρόδρομες μορφές σπερματοζωαρίων, αυτό ονομάζεται κρυπτοζωοσπερμία και σημαίνει ότι δεν υπάρχει πραγματικά αζωοσπερμία.
Αν η αζωοσπερμία επιβεβαιωθεί τότε το επόμενο βήμα είναι να βρεθεί ποια είναι η αιτία. Υπάρχουν δυο πιθανότητες
- η αποφρακτική αζωοσπερμία
- μη αποφρακτική αζωοσπερμία.
Οι άντρες με αποφρακτική αζωοσπερμία έχουν φυσιολογικούς όρχεις οι οποίοι παράγουν φυσιολογικά σπερματοζωάρια τα οποία για κάποιο λόγο δεν εξέρχονται κατά την εκσπερμάτιση. Συνήθως υπάρχει απόφραξη στο επίπεδο της επιδιδυμίδας, σ’ αυτούς του άντρες η ποσότητα του σπέρματος είναι φυσιολογική, υπάρχει φρουκτόζη, το pH είναι αλκαλικό και δεν φαίνονται καθόλου πρόδρομες μορφές σπερματοζωαρίων. Στην κλινική εξέταση, έχουν τυπικά φυσιολογικό σχήμα όρχεων, αλλά η επιδιδυμίδα είναι πλήρης και διογκωμένη. Η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε παλιότερη μόλυνση (γονόρροια, χλαμύδια, ΤΒ), ή σε χειρουργείο για βουβωνοκήλη ή υδροκήλη.
Μερικοί άντρες έχουν αποφρακτική αζωοσπερμία γιατί έχουν συγγενή έλλειψη σπερματικού πόρου. Η ποσότητα του σπέρματός τους είναι μικρή (0.5 ml ή λιγότερο), το pH είναι όξινο και η φρουκτόζη αρνητική. Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί από την κλινική εξέταση κατά την οποία δεν ανευρίσκεται ο σπερματικός πόρος. Ίδια εικόνα παρουσιάζεται και σε ασθενείς με απόφραξη στο ύψος της σπερματοδόχου κύστης.
Οι άντρες με μη αποφρακτική αζωοσπερμία έχουν ανώμαλη ορχική λειτουργία δηλαδή οι όρχεις τους δεν παράγουν φυσιολογικά σπερματοζωάρια. Μερικοί από αυτούς τους άντρες μπορεί να έχουν μικρούς όρχεις στην κλινική εξέταση. Η ορχική ανεπάρκεια μπορεί να είναι μερική, δηλαδή μόνο λίγες περιοχές των όρχεων παράγουν σπερματοζωάρια που δεν είναι όμως αρκετά για την εκσπερμάτιση. Άλλοι άντρες μπορεί να έχουν πλήρη ορχική ανεπάρκεια, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου παραγωγή σπερματοζωαρίων σε όλη την επιφάνεια των όρχεων. Ο μόνος τρόπος για να διαφοροποιηθεί η πλήρης από τη μερική ορχική ανεπάρκεια είναι να γίνουν πολλαπλές ορχικές βιοψίες ώστε να υπάρχουν δείγματα από διαφορετικές περιοχές των όρχεων.
Μπορεί να γίνει χειρουργική επέμβαση για να αντιμετωπισθεί η αποφρακτική αζωοσπερμία;
Αν η οδός έχει αποφραχθεί, μπορεί να γίνει μια μικροχειρουργική αναστόμωση μεταξύ σπερματικού πόρου και επιδιδυμίδας. Αυτή είναι μια πολύ εξειδικευμένη και περίπλοκη χειρουργική επέμβαση γιατί πρέπει να γίνει κάτω από υψηλή μεγέθυνση. Ο χειρουργός προσπαθεί να παρακάμψει την απόφραξη, ώστε τα σπερματοζωάρια να μπορούν να φτάσουν στην ουρήθρα.
Τα χειρουργικά αποτελέσματα μπορεί να μην είναι τα αναμενόμενα για τους ακόλουθους λόγους:
- Λόγω τεχνικής δυσκολίας, εξαιτίας του μικροσκοπικού μεγέθους των πόρων.
- Τα σπερματοζωάρια μετά την επέμβαση είναι χαμηλής ποιότητας και μπορούν να προκαλέσουν εγκυμοσύνη σε ποσοστό 25 % των ασθενών. Αυτό συμβαίνει γιατί τα σπερματοζωάρια είναι ανώριμα, αφού δεν έχουν περάσει αρκετό χρόνο στην επιδιδυμίδα, μέσα στην οποία ωριμάζουν.
- Μια δευτερεύουσα βλάβη στην επιδιδυμίδα και στους σπερματικούς πόρους συμβαίνει επειδή το σύστημα έχει παραμείνει σε σταθερά υψηλή πίεση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Προκαλούνται δηλαδή ρήγματα και στενώσεις και σε άλλα σημεία του σπερματικού πόρου καθιστώντας την επέμβαση λιγότερο επιτυχή.
Μια από τις σπάνιες περιπτώσεις αποφρακτικής αζωοσπερμίας είναι η απόφραξη του εκσπερματιστικού πόρου. Αυτοί οι άντρες έχουν μικρή ποσότητα όξινου σπέρματος που δεν περιέχει φρουκτόζη. Συνήθως είναι αποτέλεσμα φλεγμονών. Μερικές φορές, αυτό συμβαίνει εξαιτίας κάποιας κύστης στον εκσπερματιστικό πόρο, η οποία μπορεί να διαγνωστεί με TRUS (διορθικό υπερηχογράφημα). Αυτό αντιμετωπίζεται με διουρηθρική εκτομή του εκσπερματιστικού πόρου.
Τι συμβαίνει με τους άντρες που έχουν συγγενή, αμφίπλευρη απουσία του σπερματικού πόρου;
Οι άντρες που έχουν συγγενή απουσία σπερματικού πόρου έχουν αζωοσπερμία, με μικρή ποσότητα εκσπερμάτισης, όξινο pH και απουσία φρουκτόζης στο σπέρμα. Πρόκειται για μια συγγενή ανωμαλία που εντοπίζεται μόνο όταν ο άνδρας προσπαθεί να αποκτήσει παιδί.
Τι μπορεί να κάνει ένας άντρας που έχει κάνει απολίνωση πόρων και θέλει να κάνει πάλι παιδιά;
Στους άντρες η επέμβαση αυτή γίνεται για να γίνουν στείροι από τη στιγμή που έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους. Αυτή είναι μια ασφαλής και εύκολη επέμβαση που αφορά στην εκτομή του σπερματικού πόρου (του σωλήνα του μεταφέρει τα σπερματοζωάρια). Μετά την εκτομή η εκσπερμάτιση είναι φυσιολογική αλλά δεν υπάρχουν καθόλου σπερματοζωάρια στο σπέρμα.
Αν ο άντρας αλλάξει γνώμη μετά την εκτομή του ενός ή και των δυο ορχικών πόρων και θέλει να κάνει και άλλο παιδί, με μικροχειρουργική επέμβαση μπορεί να ενωθούν τα κομμένα άκρα έτσι ώστε τα σπερματοζωάρια να περνούν στο σπέρμα. Είναι μια επέμβαση χωρίς εγγυημένη επιτυχία. Τα καλύτερα αποτελέσματα παρουσιάζονται όταν η επέμβαση πραγματοποιείται μέσα στα 5 χρόνια μετά την εκτομή των σπερματικών πόρων, πριν αναπτυχθούν αντισώματα έναντι των σπερματοζωαρίων.
Αθανάσιος Ζαχαρίου
